Triết lý "ruộng dưa gốc mận"


Như ông bà ta xưa đã từng nói “tình ngay lý gian”, cho nên việc bị người khác đặt điều, nghĩ xấu vốn không có gì quá lạ lẫm. Để hạn chế một cách tối đa việc rơi vào những tình huống nhạy cảm như thế này, nên nằm lòng triết lý “ruộng dưa gốc mận” được đúc kết thông qua câu chuyện bên dưới đây:
“Trong ruộng dưa đừng cột dây giày, dưới gốc mận đừng sửa mũ”: Triết lý tránh thị phi dân công sở nào cũng cần nắm rõ - Ảnh 3.
Đường Văn Tông (Lý Ngang) hỏi Công Bộ Thị Lang Liễu Công Quyền rằng, gần đây người ngoài bàn tán triều đình ra sao? Liễu Công Quyền đáp: “Từ lúc ngài bổ nhậm Quách Khiếu làm Huyện Lệnh huyện Bân Ninh (nay thuộc Thiểm Tây) đến giờ; tuy có người đồng ý, nhưng cũng có người xầm xì bàn tán”.
Văn Tông không vui, do đó nói: “Quách Khiếu là chú của Hoàng thái hậu, cho dù làm quan cũng không có gì là quá lắm, lấy thân phận Kim Ngô Đại Tướng mà cho giữ chức Huyện Lệnh Bân Ninh còn có gì để nói sao?”.
Liễu Công Quyền đáp: “Cứ theo công lao của Quách Khiếu đối với quốc gia, phái bổ nhiệm ông ta làm Huyện Lệnh Bân Ninh là hợp tình hợp lý. Chỉ vì có người nói, Quách Khiếu nhân vì dâng hai người con gái tiến cung mới được nhậm chức”.
Văn Tông vội bảo: “Quách Khiếu tiến cung hai người con gái là để hỏi thăm sức khỏe hoàng thái hậu, nào phải dâng cho bà ấy đâu?”.
Liễu Công Quyền nói: “Để tôi kể lại hai chuyện xưa cho ngài nghe, ngài sẽ rõ hơn. Có một người đội một chiếc nón đi qua một vườn cây đầy mận chín, trong sự vô ý, giơ tay sửa nón, người khác bèn nghi ông ta trộm hái mận.
Lại có một người, trong lúc băng qua ruộng dưa, đúng lúc dây giày bị đứt, ông ta ngồi thụp xuống để cột lại, không ngờ kẻ khác bảo rằng ông ta trộm dưa. Những cử chỉ của họ rất dễ đưa đến sự hiềm nghi như vậy”.
Văn Tông nghe xong hai câu chuyện mới sáng tỏ nguyên nhân. Nhân đó cho họp văn võ bá quan, trình bày một cách rõ ràng việc phái bổ Quách Khiếu.
Liễu Công Quyền vốn là nhà đại thư pháp đời Đường, chuyện “ruộng dưa gốc mận” mà ông nói lúc bấy giờ vốn là hai câu thơ trong cổ nhạc phủ “Quân tử hành. “Ruộng dưa không cột giày, gốc mận không sửa mũ” (qua điền bất nạp lý, lý hạ bất chỉnh quan), ý nói : Trong ruộng dưa mà khom xuống cột lại dây giày thì rất dễ khiến người nghi ngờ mình trộm dưa; ở dưới gốc mận mà giơ tay sửa mũ rất dễ khiến người nghi ngờ mình trộm mận. Do đó mà bảo người trong ruộng dưa đừng nên cột lại dây giày, và ở dưới gốc mận đừng nên sửa lại mũ”.

Nhận xét

Bài đăng phổ biến